'Türkiye, Suriye normalleşmesinde yapıcı rol için İran'a güveniyor'

Türkiye'nin İran Büyükelçisi Hicabi Kırlangıç, Ankara'nın Suriye'deki Esad rejimiyle bağlarını yeniden kurmayı arzulamasıyla birlikte ülkesinin doğu komşusunun rolünü vurguladı. Geçtiğimiz yıl atanan elçi, konuyla ilgili olarak Tahran ile temas halinde olduklarını söyledi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu yılın başlarında, Ankara ile Şam'ın 2011 yılında, Suriye'de kitlesel hükümet karşıtı gösteriler ve güvenlik güçlerinin acımasız müdahalesinin hâlâ devam eden bir iç savaşa dönüşmesinin ardından ilişkilerinin kesilmesinden bu yana ilk kez Esad'ı görüşmeye davet edeceğini söylemişti.

Esad rejiminin Rusya ile birlikte birkaç müttefikinden biri olan İran, Ankara ile Şam arasındaki normalleşme çabalarına arabuluculuk etmek için de devreye girdi.

Kırlangıç, İran'ın Tasnim haber ajansına verdiği son röportajda Türkiye ve Suriye'nin kültürel olarak birbirine bağlı komşular olduğunu, ancak ilişkilerinin Suriye'nin terörizme ilişkin geçmişteki duruşu nedeniyle kötüleştiğini söyledi. İç savaşın başlamasından çok önce Suriye'deki terör örgütü PKK'nın faaliyetlerine atıfta bulundu. İran ve Türkiye'nin Suriye konusunda farklı bakış açılarına sahip olduğunu söyleyen Kırlangıç, Suriye'nin bir insan hakları sorunu olduğunun inkar edilemez olduğunu ekledi. Kırlangıç, "Suriye (rejim) ile halkı arasında açık bir ayrışma var ve bu, çok sayıda Suriyelinin ülkelerinden Türkiye'ye kaçmasıyla kanıtlanıyor" dedi. Kırlangıç, Türkiye'nin bu akını iyi yönettiğini ve Suriye ile diyaloğa girmek için elinden geleni yaptığını belirtti. "Ancak, özellikle yükselen bölgesel güçler olmak üzere büyük güçlerin etkisi burada devreye giriyor. Türkiye ve Suriye'nin dikkatli davranması gerekiyor" dedi ve söz konusu güçlerin adını vermedi.

Büyükelçi, Türkiye'nin Esad rejiminin ilişkileri normalleştirme konusundaki çekincelerini değerlendirirken yapıcı adımlar atmaya çalıştığını söyledi.

Esad, daha önce Suriye'nin çıkarlarına hizmet ederse Erdoğan ile görüşeceğini söylemişti ancak "teröre destek ve Suriye topraklarından çekilmenin" "sorunun özü" olduğuna inanıyor. Rejim, Türk askerlerinin Esad'a karşı muhalefeti desteklemesini ve Suriye'nin kuzeyindeki PKK/YPG teröristleriyle savaşmasını istiyor. Kırlangıç, "Suriye kendi bakış açısından haklı hissedebilir ancak ABD'nin Kuzey Irak'ı işgalinden bu yana edindiği deneyimle Türkiye terörizm sorununu iyi anlıyor ve uygun önlemleri alıyor" dedi. Türkiye, 2016'dan bu yana terör örgütü YPG'yi Suriye'nin kuzeyinden çıkarmak, bir terör koridoru oluşmasını engellemek ve Kuzey Irak'taki Kandil bölgesindeki PKK'nın kalesiyle bağlarını koparmak için art arda kara harekâtları düzenliyor. Terörle mücadele operasyonları ayrıca DEAŞ'ı bölgeden kovdu. Yine de YPG, kuzeydoğu Suriye'de hala geniş toprak parçalarını elinde tutuyor ve yakın zamanda bölgede "seçim" ilan ederek varlığına meşruiyet kazandırmaya çalıştı. Sözde seçimler şimdilik iptal edildi ama örgüt, ABD'nin kendisini terörle mücadelede ortak olarak görmesi nedeniyle hâlâ hesaba katılması gereken bir güç olmayı sürdürüyor.

Kırlangıç, Türkiye'nin diğer ülkelerin topraklarına dair bir planı olmadığını ve Suriye'nin egemenliğine saygı duyduğunu belirterek, Suriye'deki çalışmalarının ülkenin kendi güvenliğini sağlamaya odaklandığını söyledi. "Türkiye, Suriye'nin toprak bütünlüğüne en çok değer veren ülkeler arasında yer alıyor. Suriye'nin parçalanması bölgedeki krizi daha da kötüleştirecek ve Suriye'nin toprak bütünlüğünü korumak bizim için öncelik olmaya devam ediyor, bu konudaki duruşumuz çok açık" dedi.

Büyükelçi, İran'ın Suriye ile ilişkilerin normalleşmesinde yapıcı rol oynayabileceğini kabul ettiklerini belirtti.

"Askeri varlığımız kaldırılırsa, bu daha fazla kaosun yolunu açacaktır. Bunun gayet farkındayız ve bu yüzden yaklaşımımız açık. Suriye ile ilişkiler kurmak istiyoruz ve İran'ın Suriye ile devam eden görüşmeleri kolaylaştırmadaki rolünün hayati olduğuna inanıyoruz," dedi. "İran'ın burada yapıcı bir rol oynaması bekleniyor çünkü bunu yapma gücü var, özellikle bölgedeki emperyalist planlara karşı koymada," dedi.

Kırlangıç, Ankara'nın bu konuda İran ile çaba sarf ettiğini ve diyalog içinde olduğunu söyledi. "Bölge (normalleşme eksikliğini) daha fazla sürdüremez. Yakın gelecekte önemli adımlar atmaya hazırız ve umutluyuz. İran ve Türkiye bölgede önemli roller oynuyor. İran'ın Suriye ile ilişkisi (Esad rejimini) Türkiye ile barışmaya teşvik edebilir" dedi.

Suriye ile YPG'nin "seçim" planları arasındaki ayrışmanın ne Esad rejiminin ne de Türkiye'nin çıkarına olmadığını vurguladı. Suriye'nin kendi kendini yönetebileceğini ancak askeri zayıflığının durumu zorlaştırdığını söyledi. "İlişkileri yeniden kurmak istememizin nedenlerinden biri de bu" dedi.