Türkiye ve Yunanistan Atina görüşmeleriyle olumlu gündemi ilerletiyor

Pozitif Gündem üzerine yedinci Yunan-Türk görüşmeleri turu Pazartesi günü Atina'da başlayacak. Dışişleri Bakan Yardımcıları Kostas Fragkogiannis ve Mehmet Kemal Bozay toplantıda sırasıyla Yunanistan ve Türkiye'yi temsil edecek. Salı günü Yunan ve Türk diplomatlar Siyasi Diyalog'un üçüncü toplantısına katılacak. Toplantılar, iki komşunun yıllar süren düşmanlıklardan sonra karmaşık bir dostluk sürecinden geçmesini sağlamayı amaçlıyor.

Ocak veya Şubat ayında Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis'in Türkiye ziyareti sırasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi toplantısı yapılması planlanıyor.

Geçtiğimiz ay, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın Atina ziyaretinden bir gün önce, Türkiye ve Yunanistan savunma bakanlıklarından oluşan heyetler, "Güven Artırıcı Önlemler 2024 Uygulama Planı" başlıklı bir toplantı için İstanbul'da bir araya gelmişti.

Düzensiz göç, Kıbrıs anlaşmazlığı, enerji arama ve Ege'deki toprak egemenliği konularındaki anlaşmazlıklarla geçen uzun bir gerginlik döneminin ardından Türkiye ve Yunanistan, Aralık ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Atina'ya yaptığı tarihi ziyaretle yeni bir döneme giren ilişkilerinin kırılgan bir şekilde normalleşmesi için güven artırıcı adımlar atıyor. Ziyaret sırasında taraflar bir dostluk bildirgesi, Türk vatandaşlarına Kuzey Ege'deki 10 Yunan adası için yedi güne kadar vize kolaylığı ve Yunanistan'a düzensiz göçmen akışının azaltıldığını duyurdu.

Her iki taraftaki yetkililer olumlu iklimin sürdürülmesi konusunda kararlılıklarını dile getirseler de, sorunlar uzun süredir devam ediyor ve köklü bir geçmişe sahip. Taraflardan hiçbiri sürecin, özellikle Ege'de, Türk ve Yunan jetlerinin yakın zamana kadar sık ​​sık çatışmalara girdiği bölgede, çalkantısız ilerlemesini beklemiyor.

Ocak ayının başlarında Ankara ve Atina'nın Washington ile savaş uçakları konusunda anlaşmaya varmaları, bölgede yeni çatışmaların yaşanabileceği endişelerini gündeme getirmişti.

Ankara, komşusunu Türkiye ile bir silahlanma yarışına girmemesi konusunda defalarca uyardı, özellikle de 1960'lardan beri tartışmalı Ege adalarında askeri bir varlık inşa ederek, savaş sonrası anlaşmaları ihlal ederek. Yunanistan'ın ABD'den F-35 savaş uçağı satın alması ve savunma bütçelerini artırması, Doğu Akdeniz'deki Türk çıkarlarının korunmasına karşı koymayı amaçlıyor. Yunanistan, adaları Türkiye'den gelebilecek olası bir saldırıya karşı savunması gerektiğini söylüyor, ancak Türk yetkililer, adaların sürekli askerileştirilmesinin Ankara'nın adaların sahipliğini sorgulamasına yol açabileceğini söyledi.

Türkiye ve Yunanistan da ticaretlerini genişletmeyi hedefliyor. İkili ticaret hacmi 2023'te 5,8 milyar dolarla (198,73 milyar TL) rekor kırdı ve bu yıl sonuna kadar 6 milyar dolara ulaşması bekleniyor. İki taraf bunu daha da artırarak 10 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor. İki ülke Asya ve Avrupa'yı birbirine bağlayan bir bölgede yer aldığından ekonomik iş birliğini artırma çabalarının çoğunluğunu ulaşım ve turizm oluşturuyor. Bir zamanlar Osmanlılar tarafından yönetilen Yunanistan ile Türkiye arasındaki kültürel bağlar da turizmi artırdı. Türkiye kıyılarına yakın olan Ege Denizi'ndeki Yunan adaları, özellikle Türk turistler arasında popüler. Ulaşıma gelince, Yunanistan sınırındaki kuzeybatı Türkiye ili Edirne'de ikinci bir köprü inşa etme planları devam ediyor.

Ege Denizi'ndeki deniz sınırlarına ilişkin konular iki ülke arasında anlaşmazlık kaynağı olmaya devam ediyor.

Türkiye, iki ülke arasında önemli bir gündem maddesi olan Ege meselelerinin birbiriyle bağlantılı olduğunu ve bir bütün olarak ele alınması gerektiğini Yunanistan'a sürekli hatırlatıyor. Ankara da bu temelde görüşmelere hazır olduğunu ifade ediyor.

Bu bağlamda Türkiye, Atina Deklarasyonu'nun ruhuna uygun olarak, söylem ve eylemlerde provokasyonlardan kaçınması beklentisini Yunanistan'a iletmeye devam etmektedir.

Ankara ayrıca Türk-Yunan ilişkilerindeki mevcut olumlu ivmenin Batı Trakya'daki Türk azınlığın ve Selanik, Rodos ve İstanköy'deki Türk topluluklarının statüsüne de yansımasını beklemektedir. Ayrıca Türk azınlığı ve topluluklarını etkileyen hak ihlallerinin sona ermesini beklemekte ve bunu Yunanistan'a iletmeye devam etmektedir.

Geçtiğimiz ay Türkiye Parlamentosu'nda konuşan Bakan Hakan Fidan, tüm sorunları kamuoyundan uzak bir paket halinde ele almayı tercih ettiklerini söyledi. Ankara'nın konuları aşırı siyasallaştırmayı doğru bulmadığını, özellikle Yunanistan iç siyasetinde Türkiye ile ilgili konuların aşırı siyasallaştırılabileceğini belirtti. Kazan-kazan yaklaşımıyla pozitif gündemden ilerlemek istediklerini belirten Fidan, "Mevcut sorunları resmi yollarla çözmeyi ve ulusal çıkarlarımıza halel getirmeden belirsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefliyoruz. Yeryüzündeki cennet olan Ege Denizi, ülkelerimiz için ekonomik refah bölgesine dönüşmeli. Hedefimiz bu. Bu yapılabilir mi? Yapılabilir." dedi.