Erdoğan, bloğun diplomatları Türkiye'de toplanırken NATO şefiyle görüştü

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Salı günü başkent Ankara'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve cumhurbaşkanının dış politika ve güvenlik başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç, NATO genel sekreteri ve cumhurbaşkanına Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki toplantıda eşlik etti. Toplantı, ittifakın dışişleri bakanlarının iki günlük kritik toplantısından önce geliyor.

Bakanlar, Çarşamba ve Perşembe günü gayrıresmi bir toplantı için güneydeki Antalya ilinde bir araya gelecek. Zirvenin son günü, İstanbul'da başka bir barış girişimi için Ukraynalı ve Rus yetkililer arasında uzun zamandır beklenen bir toplantıyla aynı zamana denk geliyor. Antalya'daki toplantı aynı zamanda Lahey'deki yaklaşan liderler zirvesi için bir hazırlık toplantısı olarak da hizmet edecek.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada, Erdoğan-Rutte görüşmesinde Türkiye'nin NATO ile ilişkileri, Ukrayna-Rusya çatışması ve bölgesel ve küresel meselelerin ele alındığı belirtildi. Erdoğan, Türkiye'nin NATO'ya önem verdiğini ve NATO'nun Kosova Gücü'nün (KFOR) komutasını ikinci kez devralmasının bunu gösterdiğini vurguladı. Başkanlık, Erdoğan'ın ayrıca Türkiye'nin NATO müttefiklerinden terörle mücadele konusunda iş birliği beklentisini vurguladığını ve ülkesinin iç ve dış zorluklara rağmen NATO'yu güçlü tutma taahhüdünde bulunduğunu söyledi.

Erdoğan, Türkiye'nin Ukrayna-Rusya ihtilafını sona erdirmek için kalıcı ve adil bir barış için çabalarını artırdığını ve Rus ve Ukrayna liderleriyle görüşmelerde bulunduğunu kaydetti. Erdoğan, Türkiye'nin kapsamlı bir ateşkesi güçlü bir şekilde desteklediğini ve NATO'nun bu ihtilafın bir parçası olmaması gerektiği görüşünü koruduğunu vurguladı. Barış fırsatının boşa harcanmaması gerektiğini vurguladı.

Haziran ayındaki zirve öncesinde ek istişareler için bir platform sağlayacak olan toplantıya, NATO'ya üye 32 ülkenin temsilcilerinin katılması bekleniyor.

Çarşamba akşamı Dışişleri Bakanları Rutte ve diğer üst düzey yetkililerin Fidan'ın ev sahipliğinde düzenlenecek bir sosyal etkinliğe katılmaları planlanıyor.

Kuzey Atlantik Konseyi'nin gayrıresmi oturumu 15 Mayıs sabahı gerçekleştirilecek. Dışişleri bakanları, önümüzdeki zirvede öncelikli konular ve olası kararlar hakkında görüş alışverişinde bulunacak.

İttifak içindeki yük paylaşımının yeniden gözden geçirilmesi ve Avrupa güvenliğinin geleceğinin şekillendirilmesine yönelik çabalar, en önemli konular arasında yer alacak.

Fidan'ın, NATO'nun birlik ve caydırıcılık kapasitesinin güçlendirilmesinin önemini vurgulaması ve Avrupa-Atlantik güvenliğindeki kurucu rolünün aşınmaması konusunda uyarıda bulunması bekleniyor.

Ayrıca Türkiye'nin savunma yatırımlarını ve ittifaka katkılarını daha da artırma taahhüdünün altını çizecek ve savunma harcamalarının NATO'nun% 2 Gross Yurtiçi Hasıla (GSYİH) hedefini aştığını vurgulayacak.

Fidan'ın, savunma sanayi işbirliğinin önündeki tüm engellerin kaldırılması çağrısında bulunması ve terörle mücadelede gerçek dayanışmanın gerekliliğini vurgulaması beklenirken, komşu bölgeler ve Ortadoğu'da barış ve istikrara desteğini yinelemesi bekleniyor.

Fidan'ın toplantı kapsamında mevkidaşlarıyla bir dizi ikili görüşme yapması da bekleniyor.

70 yılı aşkın süredir NATO üyesi olan Türkiye, ittifakın savunma duruşunda merkezi bir rol üstleniyor.

NATO Kara Komutanlığı (LANDCOM) Türkiye'de bulunuyor ve ülke, İstanbul'daki NATO Hızlı Konuşlandırılabilir Kolordusu Karargahı'na ev sahipliği yapıyor.

Türkiye, NATO'nun komuta ve kuvvet yapılanmasına en fazla katkı sağlayan ülkeler arasında yer almakta ve NATO'nun misyon ve operasyonlarına sürekli ve sürdürülebilir destek sağlamaktadır.

Hollanda Başbakanı Dick Schoof, geçen cuma günü yaptığı açıklamada, Rutte'nin üye ülkelerin Haziran ayında yapılacak zirvede savunma harcamalarının 2032 yılına kadar GSYİH'nın yüzde 5'i oranında artırılması konusunda anlaşmaya varmasını istediğini söyledi.

ABD Başkanı Donald Trump, NATO müttefiklerinin askeri harcamalarını GSYİH'lerinin yüzde 5'ine çıkarmalarını istedi. Bu seviye, ABD'nin şu anda ulaşamadığı bir seviye.

Schoof, Rutte'nin NATO'nun 32 üye ülkesine, önümüzdeki yedi yıl içinde "sert askeri harcamalar" için GSYİH'nın yüzde 3,5'ini, "altyapı, siber güvenlik ve diğer ilgili harcamalar" için ise yüzde 1,5'ini ayırmaları çağrısında bulunan bir mektup yazdığını belirtti.

Trump, NATO'nun gelecek ay yapılacak zirvede harcama hedefini artırması için Avrupa ve Kanada'ya baskı yapmaya devam ediyor.

Rutte, geçen cuma günü tartışılan rakamları doğrulamayı reddetti ancak NATO içinde "iç görüşmelerin" sürdüğünü söyledi.

NATO'daki diplomatlar, isimlerinin açıklanmaması kaydıyla, geçen hafta dolaşıma giren önerinin, 2032'ye kadar her yıl doğrudan askeri harcamaların yüzde 0,2 oranında artırılmasını öngördüğünü söyledi.

Görüşmelerin henüz erken aşamada olduğu, rakamlar konusunda bir uzlaşı sağlanacağına dair henüz net bir işaret olmadığı belirtildi.

Savunma harcamalarının gevşek bir şekilde ilişkilendirilen yüzde 1,5'unun neleri içerebileceğine ilişkin parametrelerin henüz tanımlanmadığını söylediler.

Almanya'nın yeni başbakanı Friedrich Merz, geçen hafta Brüksel'deki NATO karargahına yaptığı ziyarette, "Soyut GSYİH yüzdeleri hakkında tartışmanın artık bir anlamı yok. Önemli olan önümüzdeki birkaç yıl içinde çabalarımızı sürekli olarak genişletmemizdir" dedi.

Merz, Almanya'da GSYİH'da yüzde 1'lik artışın 45 milyar avro (50 milyar dolar) anlamına geldiğini söyledi.

Trump uzun zamandır Washington'ın müttefiklerini savunma harcamalarını yetersiz yapmakla ve ABD'nin cömertliğinden yararlanmakla suçluyor. Ayrıca, kendi gözünde askeri harcamaları yeterli olmayan ülkeleri korumayacağı tehdidinde bulunuyor.

Avrupa ülkeleri, Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinden bu yana savunma harcamalarını artırdılar, ancak Rutte, Moskova'yı uzak tutmak için harcamaların önemli ölçüde artırılması gerektiğini söylüyor.

Geçtiğimiz yıl NATO'nun 32 müttefikinden 22'si ordularına GSYİH'lerinin yüzde 2'si oranında harcama yapma hedefine ulaştı.

İtalya, İspanya, Kanada ve Belçika gibi bu seviyenin hala altında kalan bazı ülkeler, 2025 yılında bu hedefe ulaşma sözü verdi.

ABD geçen yıl savunma harcamalarında GSYİH'sinin yüzde 3,19'unu harcadı. Bu oran, doğudaki ülkeler Polonya, Estonya ve Litvanya'nın hemen arkasında, Rusya'ya yakın bir konumda yer alıyor.

Ancak Washington, geçen yılki savunma harcamalarının %64'ünü gerçekleştirerek NATO'nun mutlak değerler açısından en büyük askeri harcamayı yapan ülkesi olmaya devam etti.

Avrupa Birliği, Avrupa ülkelerinin harcamalarını artırmalarına yardımcı olmak amacıyla bütçe kurallarının gevşetilmesini ve 150 milyar avroluk bir savunma fonu oluşturulmasını önerdi.